Δευτέρα 5 Μαΐου 2008

Πρέπει να υπάρχει υποχρεωτική θητεία;


Από το φυλάκιο της σκοπιάς. Φωνή λογικής απέναντι σε μόνιμα μέλη των ενόπλων δυνάμεων τα οποία καταχρώνται τη θέση τους.

Καταλαβαίνετε πως αυτό είναι ένα ερώτημα που ανακυκλώνεται στις συζητήσεις μεταξύ στρατευσίμων και φυσικά στους γνωστούς μου, οι οποίοι θέλουν μία απάντηση πιο εμπεριστατωμένη από εμένα που είμαι "μέσα". Κατά σύμπτωση αυτή είναι και η έκθεση που πρέπει να γράψω αυτή την εβδομάδα για το μάθημα ξένης γλώσσας μου.

Η υποχρεωτική θητεία αποτελεί ουσιαστικά μία βαριά φορολογία, προκειμένου να καλυφθούν στρατιωτικές ανάγκες της Ελλάδας. Αυτό το γεγονός καθιστά άκυρα τα επιχειρήματα για κοινωνική θητεία, αφού αυτή τη στιγμή οι ένοπλες δυνάμεις έχουν ανάγκες και σε αυτές πρέπει να εστιάσουμε. Ακόμη, ο Στρατός εκπαιδεύει τους πολίτες στη χρήση των όπλων και τη στρατιωτική ζωή, ώστε αυτοί να έχουν μία ελάχιστη αποτελεσματικότητα σε περίπτωση που κληθούν στα όπλα.

Επιπλέον, πρέπει να αφήσουμε απέξω το ερώτημα "τι κερδίζει ο φαντάρος". Θεωρητικά αποκομίζει γνώσεις οργανωτικές από τη λειτουργία και την τυποποίηση του στρατεύματος, κάνει μαθήματα κοινωνικής συμπεριφοράς, ταξιδεύει σε καινούργια μέρη και, παλαιότερα που η κοινωνία ήταν πιο μπρουτάλ, γινόταν άντρας. Ωστόσο, δεν είναι στόχος του στρατού να αναμορφώσει τα στρατευμένα μέλη του. Τα περί αναμνήσεων και φίλων από το στρατό είναι γελοιότητες - δεν υπάρχει λόγος να δώσει κανείς τόσους μήνες από τη ζωή του προκειμένου να κάνει φίλους και αναμνήσεις, αυτά μπορούν να γίνουν οπουδήποτε και αν βρίσκεται κάποιος.

Το ερώτημα είναι αν είναι αναγκαίο να υπάρχει μία τόσο βαριά φορολογία. Χαρακτηριστικά, εκείνο το φυλάκιο στο οποίο πέθαναν τρεις στρατιώτες από ηλεκτροπληξία έκλεισε λίγους μήνες μετά. Αποδείχτηκε με το χειρότερο τρόπο ότι ήταν περιττό. Πόσα άλλα "περιττά" υπάρχουν στο στράτευμα; Και μην αρχίσετε τις κορώνες ότι οι στρατοί είναι άχρηστοι, αλλά ρεαλιστικά, πόσα περιττά υπάρχουν; Περιττά φυλάκια, περιττές σκοπιές, περιττές υπηρεσίες, περιττά στελέχη, περιττές διοικήσεις - ανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει...

Αλήθεια, οι στρατευμένοι αξιοποιούνται το ίδιο με τα μόνιμα μέλη των ενόπλων δυνάμεων; Ή μήπως οι μόνιμοι και δη τα κατώτερα μέλη κάνουν μία πιο ήρεμη θητεία, εκμεταλλευόμενοι τους κατώτερους των κατωτέρων; Μήπως οι δυνάμεις είναι ανισοκατανεμημένες, με αποτέλεσμα φαντάροι σε ορισμένα στρατόπεδα να περνάνε χειρότερα από άλλους;

Τέλος, αξιοποιείται ο φαντάρος με καλό ρυθμό; Διότι εγώ για παράδειγμα, θα μπορούσα να παράξω το έργο που θα έχω παράξει συνολικά στη θητεία μου μέσα σε 6 μήνες. Γιατί να μην υπάρχει ο μηχανισμός που θα με αξιοποιήσει στο μέγιστο, ώστε να είναι εφικτό να μείνω στρατευμένος για μικρότερο χρονικό διάστημα;

Μόνο όταν θα έχουν απαντηθεί με σαφή τρόπο όλα τα άμεσα ερωτήματα, ποιες είναι οι στρατιωτικές ανάγκες της Ελλάδας, πώς θα γίνει αποτελεσματική και δίκαιη αξιοποιήση του προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων θα απαντηθεί και το ερώτημα του τίτλου, αν είναι δηλαδή απαραίτητη υποχρεωτική θητεία στην Ελλάδα και πόσο αυτή πρέπει να διαρκεί.

Υ.Γ. η ΝΔ ψηφίστηκε το '04 με την υπόσχεση ότι η θητεία θα γίνει 6μηνη, χωρίς άλλες δεσμεύσεις. Ενάμιση χρόνο μετά, ο Υπ. Άμυνας πρότεινε τη μείωση της θητείας με ταυτόχρονη στράτευση στα 18 - απορρίφθηκε από τις κομματικές νεολαίες.

Μεθ.Υ.Γ. Το σώμα των Συνοριοφυλάκων συστήθηκε προκειμένου να φυλάει τα σύνορα της Αλβανίας και κυρίως της Βουλγαρίας και να δρα ως συμπληρωματικά ως προς το ρόλο του Ε.Σ., ο οποίος με τη σειρά του θα αποχωρούσε σχεδόν ολοκληρωτικά από τα τόσα φυλάκια και στρατόπεδα στις περιοχές αυτές. Οι Συνοριοφύλακες, με συνταγματική ρύθμιση, προσλαμβάνονται εκτός ΑΣΕΠ και οι ίδιοι που μεσολαβούν για την πρόσληψή τους μεσολαβούν και για τη μετακόμισή τους πιο νότια - χαρακτηριστικά, ο πυροβολισμός σε συλλαλητήριο για την παιδεία που έπεσε στο Υπ. Αιγαίου ήταν από Συνοριοφύλακα. Με την πατέντα αυτή χιλιάδες Συνοριοφύλακες έχουν προσληφθεί, χωρίς να κάνουν το έργο που τους αποδίδεται και αφήνουν το στρατό, με τους στρατεύσιμους, να επιτελεί το έργο τους.

5 σχόλια:

Κωστής Γκορτζής είπε...

Μόλις τελειώσουν τα ...Γερμανικά νούμερα που απαιτεί η κατάσταση της μάνας, θα σου καταθέσω τις απόψεις μου. Πολύ σωστά ερωτήματα βάζεις.

Δημητρης Καμπερος είπε...

θα αδημονώ...

Κωστής Γκορτζής είπε...

Βασικός παράγοντας για την 'κοινωνική' λειτουργία είναι η ασφάλεια. Από το μικρότερο κοινωνικό κύτταρο, αυτό της οικογένειας, ή της ιδιωτικής εστίας αν προτιμάς, η 'ασφάλεια' είναι η παράμετρος που εξασφαλίζει την απρόσκοπτη λοιπή 'καθημερινότητα'.
Αγοράζεις κλειδαριές, μισθώνεις υπηρεσίες ασφάλειας, πληρώνεις αστυνομικούς, πληρώνεις ασφαλιστικές εταιρείες κλπ. Έμμεση βαριά 'φορολογία' που την πληρώνουμε αδρότατα χωρίς να συνειδητοποιούμε το μέγεθός της.
Επεκτείνοντας την αναγκαιότητα της ασφάλειας στο σύνολο της κοινωνίας για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων νομής και χρήσης της δικής της 'εστίας'(επικράτειας) προς όφελος του συνόλου των πολιτών, αναδεικνύεται η ανάγκη δημιουργίας ασφαλιστικού μηχανισμού που, στα μέτρα της Ελλάδας, θα αποτρέπει, στο μέτρο του δυνατού, 'κακοποιές' απόπειρες.
Ο ασφαλιστικός αυτός μηχανισμός είναι οι Ένοπλες Δυνάμεις.
Αυτός ο μηχανισμός πρέπει, θεωρητικά, να έχει μέγεθος τέτοιο που να είναι αποτελεσματικός όταν χρειαστεί να εκτελέσει την αποστολή του. (και την υποχρεωτική ασφάλεια του αυτοκινήτου την πληρώνεις με την απαίτηση να σε καλύψει ΟΤΑΝ και ΑΝ χρειαστεί -εγώ επί 40 χρόνια ...χωρίς να χρειαστεί :-) )
Το μέγεθος, λοιπόν, καθορίζεται, θεωρητικά, από το μέγεθος της απειλής διαχρονικά και της εκτιμώμενης εξέλιξής της.
Από εκεί και πέρα, υπολογίζεται η σύνθεση αυτού του μηχανισμού με βάση τον εξοπλισμό και την υποδομή (εγκαταστάσεις)που πρέπει να διαθέτει (υλικό) και τη δυνατότητα αποτελεσματικού χειρισμού και συντήρησης του εξοπλισμού και της υποδομής από το προσωπικό.
Υπάρχουν διάφορα δόγματα δομής των Ενόπλων Δυνάμεων. Από καθαρά επαγγελματικούς στρατούς μέχρι στρατούς με ισόβια θητεία των πολιτών μιας κοινωνίας παράλληλα με την ιδιωτική-επαγγελματική ζωή τους.
Οι καθαρά επαγγελματικοί Στρατοί υπάρχουν, κυρίως, σε χώρες που δεν αντιμετωπίζουν ορατές απειλές αμφισβήτησης των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων (π.χ. Ολλανδία, Ελβετία, Σουηδία) και διατηρούνται περισσότερο ως 'κράχτες' της πολεμικής βιομηχανίας της χώρας τους και ως 'πρεσβευτές' καλής θέλησης συμμετέχοντας σε 'ειρηνευτικές' αποστολές για την 'παγκόσμια ασφάλεια'.
Στρατοί 'ολικής' υποχρεωτικής συμμετοχής των πολιτών ισοβίως έχουν χώρες όπως το Ισραήλ που ,δικαίως ή αδίκως, βρίσκεται από ιδρύσεώς του σε 'εμπόλεμη' κατάσταση με τους γείτονές του.
Στην Ελλάδα, τα πράγματα είναι πιό σύνθετα.
Η περιοχή των Βαλκανίων δεν έχει σταθεροποιηθεί ακόμα. Το 'Μακεδονικό' κρύβει εκπλήξεις, το καθεστώς στο Αιγαίο έχει 'γκριζοποιηθεί' και το πρόβλημα της Θράκης θα κληθούν να το αντιμετωπίσουν οι σημερινοί εικοσάρηδες. (ξαναέγραψα κάποτε ότι τα σενάρια των τελευταίων Τουρκικών διακλαδικών ασκήσεων προβλέπουν απόβαση σε γειτονική χώρα για ενίσχυση της τουρκικής εθνότητας που ζητά Αυτονομία... Μια ματιά στο Κόσσοβο φτάνει για να αποκαλυφθεί ο κίνδυνος)
Επομένως, ο κίνδυνος υπάρχει.
Επομένως και η ανάγκη ('κλειδαριάς στην πόρτα') διατήρησης Ενόπλων Δυνάμεων υπάρχει.
Η διαμόρφωσή τους είναι θέμα εκτίμησης του μεγέθους του κινδύνου, ανάλογου εξοπλισμού αντιμετώπισής του, διαχρονικής επάνδρωσης και κόστους.
Και, δυστυχώς, το απαιτούμενο μέγεθος, έναντι των εκτιμώμενων απειλών, είναι αρκετά μεγάλο για τα μέτρα μας. Τα πληθυσμιακά και τα οικονομικά.
Και υπάρχει, σε επίπεδο εξοπλισμού.
Το σοβαρότερο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι η οργάνωση και η επάνδρωση.
Η 'μακρά' περίοδος ειρήνης και οι άστοχοι χειρισμοί κάποιων κρίσεων δημιουργούν δίκαια ερωτηματικά όχι μόνο για την αποτελεσματικότητα των Ε.Δ. αλλά και για την αναγκαιότητα ύπαρξής τους με τέτοιο κόστος. Όπως δικαιολογημένα αναρωτιέσαι αν χρειαζόταν το Φυλάκιο που έκλεισε... Πολύ φοβάμαι ότι έκλεισε λόγω 'έλλειψης' προσωπικού και όχι λόγω μη αναγκαιότητάς του.
Αλλά, η υποδομή πρέπει να υπάρχει και να συντηρείται για την περίπτωση που θα χρειαστεί (απευκταία). Αν τρακάρω εγώ αύριο, θα ξεχάσω ότι πλήρωνα 'αδίκως' την Ασφάλεια για το Φιατάκι μου καιμετά το Φιεστάκι μου επί 40 χρόνια.
Όταν, όμως, ο φαντάρος εξαντλεί τη θητεία του καθαρίζοντας και βάφοντας το Φυλάκιο χωρίς κανείς να του εξηγεί ότι συντελεί και συνεισφέρει στη συντήρηση της αναγκαίας υποδομής, τότε δικαίως αναρωτιέται γιατί χάνει έξη, δώδεκα ή 14 μήνες από την ιδιωτική και επαγγελματική ζωή του. Αν, δε, του προδιορίζεις και τη θητεία ως 'ποινή' (στον Στρατολογικό Νόμο προβλέπεται 'ποινή' επιπλέον θητείας(!) αν κάποιο παιδί συμπληρώσει εσφαλμένα τα στρατολογικά του έγγραφα), τότε εξ αρχής μπαίνει στο λούκι του 'παράλογου', 'άχρηστου' και 'αχρείαστου' της θητείας.
Πρέπει να υπάρχει 'υποχρεωτική' θητεία;
Ο καθαρά επαγγελματικός Στρατός, πολύ φοβάμαι ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα. Το βλέπουμε με τη Συνοριοφυλακή και το κόστος θα ήταν δυσβάστακτο για όλους τους πολίτες. Οι Ε.Δ. δεν είναι μόνο οι στιγμιαία λειτουργούσες. Όσο και αν έχει προχωρήσει η τεχνολογία, προβλέπεται, και είναι απαραίτητη, η ύπαρξη 'εφεδρειών'. Η 'καθημερινότητα' των Ε.Δ., για τη διατήρηση και συντήρηση της υποδομής απαιτεί πολύ προσωπικό που αν 'μονιμοποιηθεί' στο Δημόσιο, οι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν πάλι (φαντάσου πόσοι μόνιμοι απαιτούνται μόνο για σκοπιές).
Αν υπολογιστούν και οι απαιτήσεις σε 'εφεδρείες' τότε είναι φανερό ότι το οικονομικό πρόβλημα είναι αδιέξοδο και το αριθμητικό επίσης.
Επομένως, το 'κενό' μπορεί να καλυφθεί μόνο με τη θητεία.
Κατά την άποψή μου με μικρού χρόνου θητεία ΟΛΩΝ, των γυναικών συμπεριλαμβανόμενων.
Η επιλογή της θητείας πρέπει να είναι επιλογή των πολιτών και όχι της εκάστοτε εξουσίας.
Περιθώρια βελτίωσης σε όλους τους τομείς υπάρχουν και είναι τεράστια.
Από τους εξοπλισμούς (που έχουν εκφυλιστεί σε λαμογιοκερδοσκοπικά παιχνίδια και 'μοχλούς' άσκησης εξωτερικής πολιτικής...), την οργάνωση (που πρέπει να είναι ευέλικτη και να 'επικαιροποιείται' συνεχώς με βάση τις δυνατότητες της Τεχνολογίας), τη στελέχωση και την εκπαίδευση των μόνιμων με έμφαση στη δουλειά τους και όχι στην καλοπέραση του δημόσιου υπάλληλου) και στην ενημέρωση των πολιτών, ιδίως των νέων παιδιών για το τι πραγματικά είναι η θητεία και γιατί χρειάζεται.
Εύχομαι αυτά να γίνουν χωρίς να χρειαστεί κάποιος 'εξωγενής' παράγοντας που θα μας κάνει ΟΛΟΥΣ τους πολίτες να συνειδητοποιήσουμε τις υποχρεώσεις μας.
(τα περί 'κοινωνικής θητείας' μπορεί να ισχύουν στη Γερμανία, ή όπου αλλού αλλά εδώ έχουν καταντήσει ακόμα μια 'πόρτα' για λουφαδόρους έξυπνους κόντρα στους υπόλοιπους Μαλ@#$ες. (Ξέρω ότι η άποψη αυτή θα έχει αντιδράσεις αλλά την καταθέτω μετά από προσωπική συζήτηση με αρκετά από αυτά τα παιδιά -μερικά πείστηκαν να υπηρετήσουν και ακόμα, μετά από χρόνια έχουμε επαφή και αλληλοεκτίμηση).

Περί 'αξιοποίησης' των στρατευμένων σε επόμενο σχόλιο γιατί ξαναφεύγω για τη ...σκοπιά.

Δημητρης Καμπερος είπε...

wow... θα αξιοποιήσω τον πλούτο αυτό των γνώσεων το συντομότερο.

Κωστής Γκορτζής είπε...

Συνεχίζω, τη μικρή ...διάλεξη. :-)
Οι "στρατευόμενοι πολίτες" πρέπει εκ των προτέρων να γνωρίζουν τόσο το γιατί είναι υποχρεωμένοι -έναντι του εαυτού τους ως πολίτες της κοινωνίας- να υπηρετήσουν, όσο και για το συνολικό έργο που καλούνται να προσφέρουν.
Το γιατί, νομίζω ότι καλύφθηκε με το προηγούμενο σχόλιο.
Αυτό που θεωρητικά καλούνται να πράξουν είναι:
-Εκπαίδευση στο υλικό. Τόσο στη χρήση του όσο και στη συντήρησή του.
-Εκπαίδευση στις διαδικασίες δομής και κανόνων λειτουργίας των Ε.Δ.
-Συντήρηση της υποδομής εγκαταστάσεων.
-Συμβολή στις "επικουρικές" λειτουργίες, απαραίτητες στη διαβίωση και συμβίωση.

Ούτε ένα από αυτά, δυστυχώς, γίνεται ενσυνείδητα γιατί λείπει παντελώς η εκπαίδευση των Μόνιμων στελεχών στη διαχείριση του προσωπικού που υποδέχονται. Οι προπαιδεύσεις εξαντλούνται σε πρόβες παρέλασης και "παρουσιάστε, αρμ!" πεζικές ασκήσεις για την τελετή ορκωμοσίας ενώπιον του Υφυπουργού Εθνικής Άμυνας.

Τα πράγματα βελτιώνονται στις σχολές "εξειδίκευσης", σε ό,τι αφορά το υλικό, αλλά και εκεί η διαδικασία εφαρμόζεται με βάση "διαταγές" και "κανόνες" χωρίς καμμιά επεξήγηση για την αναγκαιότητα-χρησιμότητα-τεκμηρίωση των λόγων που επιβάλλουν "θητεία".

Έτσι, φυσιολογικά ένας οπλίτης με μάστερς στις επικοινωνίες, αναρωτιέται τι στο διάολο κάνει τρείς τα ξημερώματα στη σκοπιά του Άνω Ξεροβουνίου, ή ένας κτηνοτρόφος αποψιλώνοντας τα αγριόχορτα από το χωράφι δίπλα στον διάδρομο προσγείωσης, ή ένας μάγειρας που τραβάει τους κάβους και ματσακονίζει τη λαμαρίνα του αντιτορπιλλικού...

Επομένως, το πρόβλημα της συνειδητοποίησης του είδους της προσφοράς κατά τη θητεία είναι κύριος παράγοντας για τη διαχρονική αποδοχή της από την κοινωνία.
Τι κερδίζει ο στρατευμένος από τη θητεία του;
Τίποτα "χειροπιαστό". Θεωρητικά, κοινωνικότητα (καλούμενος να συμβιώσει με άτομα που δεν επιλέγει ο ίδιος -το ίδιο γίνεται σε μικρότερο βαθμό και σε κατασκήνωση ...προσκόπων ή Της Τράπεζας...), γνώση των δομών λειτουργίας των Ε.Δ., και γνώση του υλικού που θα κληθεί να ξαναχειριστεί (απευκταίο) ως έφεδρος.
Ορισμένοι, με κάποια επαγγελματική εξειδίκευση μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θέσεις με βάση τις γνώσεις τους αποκτώντας εμπειρία και προϋπηρεσία εξοικονομώντας, παράλληλα, κόστος από τις Ε.Δ. -από τον προϋπολογισμό, από τη συνολική αλλά και δική τους φορολογία. Τελείως ενδεικτικά, αναφέρω τους οδηγούς βαρέων οχημάτων, τους τεχνικούς (ηλεκτρολόγους-ηλεκτρονικούς-υδραυλικούς κλπ), τους διάφορους επιστήμονες (γιατρούς-"πληροφοριακούς"-χημικούς κλπ) στο μέτρο που δεν θα απομειώνεται το δυναμικό που απαιτείται για τη διατήρηση και συντήρηση της όλης υποδομής που ΘΑ (απευκταίο) χρειαστεί (αυτό το λέω γιατί αν όλοι οι στρατευμένοι ασχολούνται με την επαγγελματική τους ειδικότητα, τότε δεν θα περισσεύει προσωπικό για την "καθημερινότητα", άρα θα πρέπει να "προσληφθεί" ιδιωτικό προσωπικό, άρα το κόστος που επιβαρύνει ΟΛΟΥΣ τους πολίτες γίνεται μεγαλύτερο κ.ο.κ.)
Από αυτή την άποψη, η πρόταση για (εξάμηνη κατά τη γνώμη μου) θητεία από τα 18-19 έχει βάση (και αρνητικά γιατί χάνονται οι "εξειδικευμένοι", από την άλλη, όμως, μπορεί και αρκετά από τα ανειδίκευτα παιδιά να αποκτήσουν επαγγελματική προ-ειδίκευση στον Στρατό).
Σήμερα επικρατεί ένα αλαλούμ. Οι στρατευμένοι δυσανασχετούν γιατί αφ΄ενός έρχονται ανενημέρωτοι για τη θητεία τους, οι επιλογές, τοποθετήσεις, μεταθέσεις γίνονται με κριτήρια "βύσματος", αποκλειστικά σχεδόν, η διαχείρισή τους στις Μονάδες εξακολουθεί να γίνεται σύμφωνα με την ...αρχαιότητα του "βύσματος", οι καφετέριες βοούν από "αντρίκιες" ιστορίες (συνήθως το 'αντριλίκι' είναι αντιστρόφως ανάλογο της πραγματικότητας) αμφισβήτησης του θεσμόύ και συλλήβδην των εκπροσώπων του ...καραβανάδων (χωρίς να συνειδητοποιούμε ως πολίτες ότι δικός ΜΑΣ είναι ο Στρατός) και η θητεία δικαιολογημένα θεωρείται ως χάσιμο χρόνου, χωρίς νόημα, από τη ζωή του κάθε νέου.
Αυτό φέρνει και ως αποτέλεσμα τη διαρκή προστριβή μεταξύ των στρατευμένων (το πρόβλημα κατα τη γνώμη μου είναι μεγαλύτερο από το αντίστοιχο μεταξύ στρατευμένων και Μονίμων) για το ποιός θα "λουφάρει" περισσότερο μέχρι να τελειώσει το ...μαρτύριο.

Ξαναέγραψα ότι τα φαινόμενα αυτά επιδεινώνονται από τη μακρά περίοδο ειρήνης που διανύουμε (ευκταίο) και από την "άγνοια κινδύνου" που αυτή επιφέρει στους πολίτες.
Από την προσωπική μου επαγγελματική εμπειρία σε στιγμές έντασης στο Αιγαίο, διαβεβαιώνω ότι όλα αυτά "εξαφανίζονται" σε δευτερόλεπτα και η εικόνα των στρατευμένων αλλάζει άρδην γιατί συνειδητοποιούν τον κύριο σκοπό για τον οποίον μέχρι τώρα ...βασανίζονται "ασκόπως".
Και από αυτή την πλευρά, είμαι αισιόδοξος.
Θα είμαι ακόμα πιό αισιόδοξος αν βελτιωθεί το επίπεδο γνώσεων των Μόνιμων Στελεχών στη διαχείριση του προσωπικού, αν οι πολίτες ενημερωθούν ξεκάθαρα για την έκταση και ποιότητα της απειλής, μικρής ή μεγάλης, που αντιμετωπίζει η χώρα (ώστε να εμπεδοθεί από την κοινωνία η αναγκαιότητα, ή μη, της θητείας), αν βελτιωθεί η οργάνωση χειρισμού των κρίσεων από τη πολιτικοστρατιωτική ηγεσία και αν ελαχιστοποιηθούν τα απαράδεκτα ρουσφέτια που διαλύουν το ηθικό και τη συνοχή της κοινωνίας στη θητεία αλλά και γενικότερα.

Ξαναφεύγω για τη ...σκοπιά!